Lage Ham

De Lage en Hoge Ham lopen in elkaar over. Het ‘Laag’ en ‘Hoog’ heeft te maken met de ligging en ‘Ham’ is een oud woord voor een stuk grond in de bocht van een rivier.

Vroeger bestond er een groot verschil tussen de bewoners van de Hoge Ham (“die voelden zich nogal”) en van de Lage Ham (“op de Lègen Ham wonen geen mensen”). Op de Hoge Ham liet de gegoede burgerij mooie huizen bouwen en aan de Lage Ham waren de vele leerlooierijen en aanverwante bedrijven gevestigd.
Een oud Dongens gebruik dat plaats vond op de Hoge Ham was het zogenaamde ‘Hammeke pikken’: jongens en meisjes liepen op en neer over de Hoge Ham om naar elkaar te kijken.

Het riviertje de Donge vormt de grens tussen West- en Midden-Brabant. Hij ontspringt bij Baarle-Nassau en stroomt door naar Geertruidenberg waar hij uitmondt in de Amer. Tegenwoordig is de Donge 45 kilometer lang . Vroeger was het een belangrijke waterwegverbinding tussen Dongen en ’s Gravenmoer.

Eén van de mogelijke verklaringen voor het ontstaan van de namen Dongen en de Donge is dat in een ver verleden het riviertje, vanwege de onbeduidendheid, nog geen eigen naam had en de ’Aa’ werd genoemd, zoals veel riviertjes destijds. Omdat de rivier langs enkele donken/zandbulten stroomde ontstond de naam ’Donken aan de Aa’, ofwel ’DonkAa’. Hieruit ontstond vervolgens de naam Dongen en werd de rivier later de Donge genoemd.

Vroeger bracht de aanwezigheid van het riviertje welvaart. Door de zuiverheid was het goed drinkwater en omdat het zeer snel stroomde kon men het gebruiken als aandrijfkracht voor watermolens. De Donge had tussen oorsprong en monding een verval van 23 meter. Later werd het water ook gebruikt voor de leerindustrie die zich sinds de 18^e eeuw langs de Donge ontwikkelde. Voor het looiproces was veel zuiver water nodig om de huiden te ‘stromen’, dit diende ter bevordering van het zwellen van de huiden en het lossen van de haren. Met de komst van chemische producten in het looiproces en die geloosd werden in de Donge, werd het een ‘open riool’. Tegenwoordig is het weer schoon en leeft er veel vis.